En kolay kırılan en çabuk iyileşen kemik

Kırılan kemiklerin kaynama süreleri yaşa, beslenme alışkanlığına, tedavi yöntemine, hastalık geçmişine ve kırığın vücudun hangi bölgesinde olduğuna göre değişkenlik göstermektedir. Galata Tıp Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Yalçın Yavuzer, hayatımıza beklenmedik kazalarla etki edebilecek kırık vakaları sonrasında iyileşme sürecinin nasıl gelişmesi gerektiğine ve kırıklarda kaynama gecikmesi sebeplerine ilişkin bilgiler paylaştı.

Kırılan kemiklerin ortalama kaynama süresi nedir?

Kırılan kemiklerin ortalama kaynama süresi, kemiğin vücudun hangi bölümünde bulunduğuyla da ilgilidir. Bazı kemikler daha erken kaynar, büyük ve uzun kemikler daha geç kaynar. Özellikle yük taşıyan bölgedeki kırıklar yani bacaklarımızdaki ayaklarımızdaki kırıklar yük taşıdıkları için buradaki kırıkların kaynama süresi biraz daha uzundur. Bu süre yaklaşık üç aydır. Bunun yanı sıra bir kol kemiğinin kaynama süresi bir aydır. Dolayısıyla aynı insanda da farklı bölgelerdeki kemiklerin birbirinden farklı sürelerde iyileşme kapasiteleri vardır. Tabi bu ortalama süreler insandan insana ve beslenme durumlarına, genetik yapısına,  hastalıklara göre değişmektedir. Kronik rahatsızlıkları olan kişilerde kaynama süreleri uzayabilmektedir.

Kırılan kemiklerin ortalama kaynama süresi çocuklarda farklılık gösterir mi?

Yetişkinlere göre çocuklarda kırıkların kaynama süreleri daha kısa olduğu için farklılık göstermektedir. Çocukların kemikleri çok daha kusursuz ve hızlı kaynar. Yetişkinlerde üç ayı bulan kırıkların kaynama süreleri çocuklarda üç hafta gibi bir süreyi kapsayabilmektedir.

Kırıklarda kaynama gecikmesi nedir ve nedenleri nelerdir?

Kırıklarda kaynama gecikmesi; yeterli ve uygun tedavi yapılmasına rağmen kırığın bir şekilde beklenen sürede kaynamaması durumlarında ortaya çıkmaktadır.  Ameliyat gerektiren durumlarda ameliyat yerine alçıya alarak tedavi edilmesi yani yanlış tedavi yöntemi de kırıkların kaynamalarını geciktiren faktörlerdendir. Kaynama gecikmesinin nedenleri arasında genel olarak hastanın kronik hastalıkları, böbrek, tiroit, endokrinoloji gibi rahatsızlıkları görülebilmektedir.

Kırık doğru kaynamaz ise ne olur?

Kırık kaynamaz ise çok ciddi şekilde ağrı yapar. Görünürde bozukluluklar oluşur, zamanla şişlik meydana gelir, kızarıklıklar olur ve açısal deformasyona yol açar.

Kırıkların iyileşmesini etkileyen olumlu etmenler nelerdir?

Kırıkların iyileşmesinde yaş önemli bir faktördür. Yaş ne kadar küçükse o kadar hızlı iyileşme gerçekleşir. Ayrıca ameliyat sonrası doktorun vermiş olduğu tavsiyelere hastanın birebir uyması gerekmektedir. Kırığın üzerine ne kadar yük verileceği, hangi hareketleri yapacağı veya yapmayacağı konusunda da hastanın titiz davranması gerekmektedir. Hastanın, doktorun vermiş olduğu tavsiyelere uyması da kırığın iyileşme sürecinde olumlu etkisi vardır.

Beslenmenin kırıkların iyileşmesi üzerinde etkisi var mıdır?

Beslenmenin kırıkların iyileşmesi üzerinde etkisi vardır. İyileşme sürecinde hastalar özellikle protein ağırlıklı beslenmelidir.

Kırık kaynaması üç aşamadan oluşur;

1-İnflamasyon fazı (ödem ve şişme)

Bu aşamada kırık bölgesine kan toplanır. Hematom evresi olarakda isimlendirilir. Kırığı tamir edecek hücrelerin ve kanın toplanması nedeniyle morluk oluşur. Bu aşamada hücreler arası iletişimi sağlayan kimyasal moleküller salınmaya başlar ve kemik üreten (osteoblast) ve kıkırdak üreten (kondroblast) hücreler ortaya çıkar. Takip eden birkaç hafta boyunca osteoblast ve kondroblast hücreleri kemik dokuyu üretmekle meşgulken osteoklastlar da (kemik hücreleri) bölgedeki kemik atıklarını temizler.

2-Onarım fazı

Kırık oluşumundan 2 hafta sonra osteoblastlar ve kondroblastlar tarafından proteinler üretirler. Bu proteinler, kollejenler, fibrinler ve kalsiyum mineralleri ile birleşerek sertleşmeye başlar ve yumuşak kallus denilen ve kırığı sabitlemekle görevli ilk yapı oluşur. Özellikle bu aşamada beslenme önemlidir. Vitamin, kollejen, protein, kalsiyum, D vitamini ve omega gibi takviye alınmalıdır. Oluşan bu yumuşak kallus dokusu ise yaklaşık 6-12 hafta aralığında sertleşerek, yük taşıyabilir duruma yani sert kallusa dönüşür. Röntgende gözüken bu kaynama dokusu sert kallusdur.

3-Remodeling fazı (yeniden şekillenme)

Bu evre kemiğin eski haline dönüştüğü yeniden yapılanma (remodelling) evresi olup ve aylarca devam eder.

Kırık nasıl hızlı kaynar ? Kırığın hızlı kaynaması için neler yapılmalıdır. Beslenme nasıl olmalıdır?

Kırık kaynama süresi, kırığın yerine, kişinin yaşına ve kırık kemiğin büyüklüğüne göre 45-90 gün arası sürebilir. Bazı durum ve kırıklarda 3-6 ayı bulabilir.

Çocuklarda hızlı yaşlılarda geç kaynama olur.

1-) İyi Beslenme

Kas iskelet gelişimi,kıkırdak oluşumu ve kırılan kemıgın kaynaması için gerekli olan A, B, C ve D vitaminlerinin yeterli dozlarda alınması şarttır. Özellikle D vitamini, Kalsiyum, Omega ve kollejenler kırığı iyileştirmek adına faydası vardır. D vitamini en doğal haliyle güneş ışınlarından alınabilir. Yoğurt, süt gibi kalsiyum içeren gıdalar da kaynamayı hızlandıran faktörlerdendir. Ton balığı, somon, morina ve uskumru gibi yağlı balıkların hepsinde yüksek düzeyde bulunan D vitamini ve Omega 3 bulunur. Kırık çevresinde şişen, gerilen ve zarar gören kas ve derinin iyeleşmesi için iyi beslenme, kollejen, protein ve vitamin takviyesi alınmalıdır. 

2-) Kırık bölgesine olan kan akımı ve oksijenin artırılması

Kırığın hızlı kaynaması için yeterli miktarda Oksijenin, alınan protein, vitamin ve minarellerin yeterlı ve hızlı kan dolaşımı ile kırık bölgesine ulaştırılması önemlidir. Bu amaçla kırık bölgesindeki ödem azaltılmalı, sigara mutlaka bırakılmalı veya içilen ortamda bulunulmamalıdır. Temiz hava önemlidir.

3-) Havuç ve domateste bulunan likopen, maydanoz, ve yaban mersini iyileşme sürecini hızlandırır.

4-) Elma da A,B6,C,E,K vitaminleri olması nedeniyle günde 1 tane yenilebilir.

Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Keywords: Kırık kaynaması, kırığın hızlı kaynaması, kırık kaynama süresi, kırığın kaynamaması, kırık ve beslenme

Kırılan kemiğimiz Ne sayesinde kısa sürede iyileşir?

Kırık en çabuk nasıl iyileşir?

Kırılan kemik eski haline ne zaman döner?

Kırılan kemik eskisi kadar sağlam olur mu?

Kırık ne kadar zamanda iyileşir?

Kemik kaynaması için ne yapılmalı?