Ön Bilgilendirme: Aşağıdaki örnek emekli maaşı hesaplaması 2018 yılında yapılmış olsa da emekli maaşı hesaplama mantığını anlamanız için aynen geçerli ve yararlı olacaktır. Bu yazıdaki emekli maaşı hesaplaması gerçek bir örnek üzerinden yapıldığından, emekli maaşının nasıl hesaplandığını merak edenler için yazım önemli bir başvuru kaynağı olacaktır. Show
Ön Bilgilendirme 2: Bu yazıdaki emekli maaşı hesaplama işlemi 4/a kapsamında çalışanlar yani eski deyimle SSK’lı işçiler için yapılmıştır. Emekli maaşı hesaplamanın çok zor ve hatta neredeyse imkânsıza yakın olduğunu söylemeliyim. Bunun nedeni; çalışanın adına yatırılan SGK primlerinin 3 ayrı dönemde değerlendirilmesi, farklı katsayıların kullanılması ve mevzuatın çok karışık olmasıdır. Sizin için farklı ve hatta daha önce yapılmayan bir şey yaptım. Bu hafta içi SGK’ya başvuran ve aşağıda bilgilerini paylaşacağım bir yakınım için TAHMİNİ emekli maaşını hesaplayacağım ve önümüzdeki ay maaşı resmen bağlandığında GERÇEK maaşının ne olduğuna birlikte bakacağız. Böylece, bu yazının konusu olan hesaplamayı ne kadar doğru yapabildiğimi ya da yapamadığımı göreceğiz. Böylece önemli bir sorunun da cevabını bulmuş olacağız: 1000 lira gibi düşük emekli maaşı olur mu? NOT: Yazıya konu olan işçinin emeklilik işlemleri gerçekleşmiş ve maaşı belli olmuştur. Yazının sonunda maaş tutarını gösteren fotoğrafı ekledim. Emekli maaşı hesabında 3 ayrı dönem varİşçinin emekli maaşı hesaplanırken temel alınan, elbette ödenen primlerdir. Bu primler ne kadar yüksek ve çok olursa, emekli maaşı da o kadar yüksek olacaktır. Ancak SGK, primleri 3 farklı dönemde değerlendirmektedir. Bu dönemler şöyledir:
Emekliliğe esas bilgilerÖncelikle, yazımızda örnek olarak alacağımız ve emeklilik dilekçesi vermiş olan kişinin bilgilerini yazalım:
Emekli aylığı hesaplamasında dönemlerHesaplama üç aşamalı olarak gerçekleştirilmektedir. Buna göre aşamalar sırasıyla şu şekilde olacaktır:
Şimdi, bu dönemlerin her birinin hesabının nasıl yapıldığını tek tek açıklayalım.  A1 dönemi (2000 öncesi) kısmi aylığın hesaplanmasıA1 dönemi için tam aylık hesaplama formülü şu şekildedir: Gösterge × Katsayı × Aylık Bağlama Oranı Buradaki GÖSTERGE nasıl hesaplanır? Bunun için şu adreste bulunan 2011/58 sayılı SGK genelgesinin ekinde yer alan gösterge ve üst gösterge tabloları incelenir: https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/24201 Örneğimizdeki kişinin 1999 öncesi son 5 yıldaki toplam prim tutarı 1.109.893.009 TL ve ortalama yıllık kazancı ise 339.964.217 TL’dir. Genelge ekindeki Ek-6/ğ tablosuna baktığımızda, bu kişinin yıllık ortalama kazancının, tablodaki en düşük değer olan 769.967.440 TL’den az olduğunu görürüz. Bu nedenle bu rakamı esas alırız ve göstergeyi 12. derecenin 1. kademesi olan 9475 olarak buluruz. Aylık bağlama oranı olarak ise, gösterge tablosundan yaralandığımız için %60’ı esas alacağız ve bunun üzerine bir takım eklemeler ve çıkarmalar yapacağız. Şöyle ki; Sigortalı kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurulan her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödenen her 240 günlük prim için (1) er puan arttırılacak Ayrıca 5000 günden eksik her 240 günlük prim için (1) er puan eksiltilecektir. Bu durumu göz önüne aldığımızda, örneğimizdeki kişinin yaşı 55’in altında olduğu için yaştan dolayı bir ekleme olmayacaktır. Ancak bu kişinin toplam prim günü 6862 gün olduğuna göre; 5000’in üzerinde olan 1862 gün sayısını 240’a böleceğiz ve çıkan 7 rakamını oranın üstüne ekleyeceğiz. Böylece bu kişinin aylık bağlanma oranı (ABO) %67 olacak. Katsayı ise sabit olarak 12.000 alınmaktadır. Öyleyse bu kişinin A1 dönemi için tam aylık tutarı şu şekilde olacaktır: 9.475 × 12.000 × 0,67 = 76.179.000 TL Ancak kural olarak, gösterge tablosu esas alınarak hesaplanan bir aylık tutarı hiçbir şekilde 79.590.000’den aşağı olamamaktadır. O nedenle örneğimizdeki kişinin birinci dönem A1 aylığı 79.590.000 TL olarak kabul edilecektir. Şimdi ise bulduğumuz bu tam aylığı kısmi aylığa çevireceğiz. Bunun formülü ise şudur: Tam aylık x (2000 yılından önceki gün sayısı / toplam prim ödeme gün sayısı) Dolayısıyla sonuç şu şekilde olacaktır: 79.590.000 × (857/6862) = 9.940.051 Bulduğumuz bu rakam 1999 yılı kısmi aylığıdır. Dolayısıyla bu A1 kısmi aylığı, önce 1999/Aralık ayı TÜFE artış oranı olan % 5,9 kadar arttırılarak 2000/Ocak ödeme dönemine, daha sonra 2000 yılı dahil olmak üzere 2008 yılına kadar geçen her takvim yılı için TÜFE artış oranı ve GH kadar ayrı ayrı artırarak 2008/Ocak ayına taşıyacağız. Eski kısmi aylığın (EKA) 2008/Ocak ayına taşınmasında ortak çarpan olarak 8,45199464995839 katsayısını kullanacağız. Buna göre A1 dönemi için güncellenmiş kısmi aylık tutarı 9.940,051 × 8,45199464995839 yani 84,02 TL olacaktır. A2 dönemi (2000-2008) kısmi aylığın hesaplanmasıA2 dönemi için tam aylık hesaplama formülü şu şekildedir: (OYK x ABO) / 12 Buradaki OYK ortalama yıllık kazanç ve ABO ise aylık bağlanma oranıdır. Bu işçinin 2000-2008 arasında toplam prim miktarı 37.641 TL’dir. Ancak öncelikle bu rakamı güncellememiz gerekir. Bu güncellemeyi ise her yıl için ayrı ayrı yapmalıyız. Bu güncelleme için; her takvim yılına ait kazanç, kazancın ait olduğu takvim yılından itibaren 2008 yılına kadar geçen her takvim yılı için önce Aralık ayına göre açıklanan TÜFE’deki artış oranı, daha sonra GH kadar artırılarak güncellenecektir. Güncelleme için oranlar aşağıdaki gibidir:
İşçinin ilgili yıllardaki primlerini yukarıdaki katsayılarla çarparak güncellediğimizde oluşan yeni toplam rakam 60.575 TL olmuştur. O halde işçinin toplam prim miktarı 60.575 TL ve gün sayısı ise toplam 2750 gündür. O halde günlük ortalama kazancı 60.575/2750 yani 22,02 TL’dir. Ortalama yıllık kazancı ise bunun 360 katı olan 7.927 TL olmaktadır. Aylık bağlanma oranı ise şöyle bulunmaktadır. İşçinin toplam primi 6862 gündür. Toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3600 günün her 360 günü için % 3,5, sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2, daha sonraki her 360 gün için % 1,5 oranlarının toplanarak ABO bulunmaktadır. Bu işçi için hesaplama şöyle olacaktır: İlk 3600 gün için; 3600/360 yani 10 × 3,5 = %35 Sonraki 5400 gün için; 6862-3600= 3262/360 yani 9 × 2 = %18 Bu işçinin toplam ABO’su %53 olacaktır. Ancak özel koşullara göre hak kazanılan yaşlılık aylıklarında bu oran % 60 ın altında olamamaktadır. Dolayısıyla oran %60 kabul edilecektir. O halde işçi için tam aylık şu şekilde hesaplanır: (OYK × ABO) / 12 yani (7.927 × 0,60) / 12 = 396,35 TL Ancak hesaplanan bu aylık, tahsis talep veya ölüm yılının prime esas günlük kazanç alt sınırının aylık tutarının % 35’inden az olamamaktadır. 2018 yılı ilk altı ayı için bu alt sınır 2.026,50 TL’nin %35’i yani 710,33 TL’dir. Şimdi ise bu tam aylığı kısmi aylığa çevireceğiz. Bunun formülü ise şu şekildedir: Tam aylık x (2000-2008/Eylül (dahil) arasındaki prim ödeme gün sayısı / toplam prim ödeme gün sayısı) O halde bu işçinin A2 dönemi için kısmi aylığı 710,33 × (2750/6862) = 284,67 TL Son olarak 2008 öncesi kısmi aylıkları güncelleyeceğiz. A1 kısmi aylığını 84,02 TL ve A2 kısmi aylığını da 284,67 TL olarak bulmuştuk. Güncelleme için, bu iki tutarı toplayarak 1,833 katsayısı ile çarpacağız. O halde bu işçinin A1 ve A2 güncellenmiş toplam kısmi aylığı, (84,02 + 284,67) × 1,833 = 675,81 TL olacak. B dönemi (2008 sonrası) kısmi aylığının hesaplanmasıBu döneme ait kısmi aylık OAK × ABO formülüne göre hesaplanır. Buradaki OAK, ortalama aylık kazanç, ABO ise aylık bağlanma oranı demektir. OAK; 2008/Ekim (dahil) ve sonraki her yıla ait prime esas kazancın, ait olduğu yıldan itibaren aylık talep veya ölüm tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşecek güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, 2008/Ekim (dahil) daha sonraki prim ödeme gün sayısına bölünmek suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın 30 katıdır. Bu işçinin 2008 Ekim ve sonrasında toplam kazancı 120.650 TL ve toplam gün sayısı ise 3255 gündür. O halde işçinin Ortalama Günlük Kazancı; 120.650/3255 = 37,07 TL ve ortalama aylık kazancı ise bunun 30 katı olan 1.111,98 TL’dir. ABO ise, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanmaktadır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınmaktadır. İşçinin toplam prim gün sayısı 6862 gün olduğuna göre; 6862/360 = 19,06 × 2 = %38,12 işçi için aylık bağlanma oranı olacaktır. İşçinin B dönemi tam aylık hesabı buna göre; 1.111,98 × 0,38,12 yani 423,89 TL olacaktır. Ancak bu aylık, sigortalının 2008/Ekim (dahil) sonrası çalışma süreleri için prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak, talep veya ölüm yılına ait Ocak ayı itibariyle belirlenen ortalama aylık kazancının % 35 inden, sigortalının talep veya ölüm tarihinde bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40’ından hesaplanan alt sınır aylığından az olamamaktadır. 2018 yılı ilk altı ayı için bu alt sınır 2.026,50 TL’nin %35’i yani 710,33 TL’dir. O halde B dönemi tam aylığı 710,33 TL olarak alınmalıdır. Bu aylığı kısmi aylığa çevirmek için ise; Tam aylık x (2008/Ekim (dahil) sonraki prim ödeme gün sayısı / toplam prim ödeme gün sayısı) formülünü uygulamamız gerekir. Öyleyse, B dönemi kısmi aylık 710,33 × (3255/6862) = 335,97 TL olacaktır. Emekli maaşı tutarının bulunmasıO halde sigortalının A ve B dönemleri kısmi aylık tutarları şu şekilde olmuştur:
A + B = C aylığının başlangıç tarihi yılın ilk altı aylık döneminde ise Ocak ödeme döneminde uygulanan artış oranı kadar, yılın ikinci altı aylık döneminde ise Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinde uygulanan artış oranları kadar arttırılmak suretiyle aylık başlangıç tarihindeki aylık bulunmaktadır. O halde bu işçi için bulduğumuz toplam 1.011,78 TL’ye, 2018 yılı ilk altı ayı için emeklilere verilen en düşük zam oranı olan %5,66’yı eklersek, işçiye bağlanacak maaşı bulabiliriz. Bu maaş ise 1.069,05 TL olacaktır. Ayrıca bu emekli yaklaşık 43 lira da ek ödeme alacak ve toplam maaşı 1.111,81 TL olacaktır. SONUÇ Emeklilik maaşı hesaplamak gerçekten çok zor bir işlem. Üstelik çıkan sonuçlar ise hayli şaşırtıcı. Özellikle 2000 öncesi hizmeti az olan ve hizmetinin büyük kısmı 2008 sonrası gerçeklemiş, bunun yanında primleri de SGK’ya asgari ücretten bildirilmiş işçileri büyük bir emeklilik sürprizi bekliyor. Yazımızdaki örnekte kişinin toplam 6862 gün primi olmasına rağmen, hesapladığımız emekli maaşının sadece 1.111,81 TL çıkması ise buna iyi bir örnek. Şimdi, örnek maaşınız hesapladığımız ve SGK’ya emeklilik dilekçesi veren bu işçiye maaş bağlanmasını bekleyeceğim. Önümüzdeki ay maaş bağlandığında, bu yazıyı güncelleyeceğim ve hep beraber göreceğiz. Gerçekten de doğru hesaplama yapabildim mi yoksa oldukça yanıldım mı? Cevabı görmek için sabırsızlanıyorum. DÜZENLEME: Yazımızda maaşını hesaplamaya çalıştığımız işçinin emeklilik işlemleri tamamlanmıştır. Aşağıya, ilgilinin emekli maaşını gösteren bir fotoğraf ekliyorum. Sizlerin de görebileceği üzere; örnek hesaplamamızda bulduğumuz, ek ödeme dahil rakam 1.111,81 TL iken, SGK tarafından bağlanan emekli maaşı miktarı ek ödeme dahil 1.070,70 TL olmuştur. Bu rakam ne yazık ki oldukça düşüktür. Hele ki, bu emeklinin toplam prim gün sayısının 6862 gün olduğunu düşünürsek, alınacak emekli aylığının ne kadar az olduğunu bir kez daha fark edebiliriz. Bunun iki temel nedeni var. İlki, emeklinin prim günlerinin çoğunun 2008 sonrasında olmasıdır. İkincisi ise hepimizi ilgilendiriyor. Örneğimizdeki şahsın tüm primleri asgari ücret üzerinden bildirilmiş. O halde, gerçekte ne kadar maaş alıyorsanız, primlerinizin o rakam üzerinden bildirilmesinin önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. Lütfen “Ben maaşımı alayım da, işveren SGK’ya ne kadar bildirirse bildirsin!” demeyin. Böyle yaparsanız, emekli olduğunuzda böyle düşük maaşlarla karşılaşmanız ve mağdur olmanız mümkündür. İş işten geçtikten sonra, pişmanlık da fayda etmeyecektir. EYT konusunu merak edenler için detaylı bir yazıma şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: EYT nedir ve kimleri kapsıyor? Ayrıca şu yazımda da 18 yaş altı sigortalılığın emekliliğe etkisini yazmıştım: 18 yaş altı sigorta yapılır mı ve emekliliği etkiler mi? Emekli maaşı hesaplama ile ilgili sık sorulan sorular: Emekli olunca ne kadar emekli maaşı alacağım?Bu sorunun cevabını net olarak bilmek ne yazık ki mümkün değil. SGK’nın emekli maaşı hesaplama programı belki fikir verebilir: https://uyg.sgk.gov.tr/AylikHesap/ Emekli maaşı hesabı nasıl yapılır?Bu, o kadar karışık bir konudur ki; anlaşılmasının son derece güç olduğunu söyleyebilirim. Yine de yukarıdaki yazım, eğer konuya ilginiz de varsa, yeterli bilgiyi size sağlayacaktır. Emekli maaşı hesaplanırken son kaç yıl dikkate alınıyor?Yani, emekli olacağı yıldan bir yıl öncesine ait değerler baz alınır. Kişinin yıllık ortalama kazancı hesaplanır. Bu hesaplama yapılırken son 10 yılın kazancı değerlendirilir. Daha sonra kişinin son 10 yıldaki kazancı 10'a bölünür, yıllık ortalama kazancı bulunur.
Emekli maaşı nasıl hesaplanıyor?Emeklilik Maaşı Nasıl Hesaplanır?. Kişinin işe başlama yani sigortasının başladığı tarih.. Kişiye ödenen prim gün sayısı. Yatırılan primin miktarı. Kişinin emekli olduğu yıl.. Kişinin sigortalılık süresi.. Kişinin yaşı. Bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta sistemi yani çalıştığı iş kolu (4A,4B ve 4C). Son kaç yıl yüksek prim?Hangi kurumda olursanız olun son 3.5 yılda (1261gün) SSK'lı olursanız 3.5 yılda (1261gün) SSK'lı olursanız emekliliğiniz SSK şartlarından hesaplanacak. Yüksek kazanç bildirerek hem daha erken emekli olur hem de yüksek maaş alırsınız.
4A emekli maaşı hesaplama Robotu doğru mu?SGK tarafından sunulan araçlarla; 4/A, 4/B ve 4/C kapsamında sigortalı olan kişilerin emekli maaşları, tahmini olarak hesaplanabilir. Sigorta kapsamı doğru seçilmediği takdirde, emekli maaşı hesaplama robotları, yanlış tahminler üretir.
|
Emekli maaşı son 3 yıla göre hesaplanır
İlgili Mesajlar
Telif hakkı © 2024 menakung Inc.
