Hamileliğin ilk günlerinde mide bulantısı nasıl olur

Hamileliğin erken semptomlarından biri olan mide bulantısı, oldukça yaygın görülen ve anne adayına rahatsızlık veren bir problemdir. Özellikle sabah saatlerinde yoğunlaşan, kusmaya dahi yol açabilen bu durum nadiren riskli sonuçlara yol açabilir. Başlama ve bitiş dönemi bireysel olarak değişiklik gösteren mide bulantılarının hiç görülmeme ihtimali de normal kabul edilmektedir.

• Hamilelikte mide bulantısı neden olur?
  • Olası nedenler şöyledir:
• Hamilelikte mide bulantısı ne zaman başlar?
• Hamilelikte mide bulantısı riskli midir?
• Hamilelikte mide bulantısı önlenebilir mi?
• Hamilelikte mide bulantısı olmaması normal mi?
• Hamilelikte mide bulantısı ne iyi gelir?

Hamilelikte mide bulantısı neden olur?

Mide bulantısı, gebeliğin ilk birkaç ayında meydana gelen bir semptomdur. Genellikle sabahları daha yoğun hissedilen bu durum, günün her saatinde ve tüm gün boyunca etkili olabilir. Yaygın bir gebelik şikayeti olmasına rağmen, hamilelikte mide bulantısına neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir.

Olası nedenler şöyledir:

• Östrojen seviyeleri hamilelik sırasında 100 kat daha yüksektir ve bu durumun bulantıda etkili olduğu düşünülmektedir.
• Hamilelikte oluşan yüksek progesteron seviyeleri, erken doğumu önlemek için rahim kaslarını gevşetir. Böylece mide ve bağırsak kasları da gevşer, meydana gelen aşırı mide asitleri bulantıya neden olabilir.
• İnsan koryonik gonadotropin hormonu (hCG), gebe kaldıktan kısa bir süre sonra gelişen embriyo ve daha ise sonra plasenta tarafından üretilir. Uzmanlar, hCG ile bulantılar arasında bir bağlantı olabileceğini ileri sürmektedir. hCG seviyeleri yaklaşık 10 haftalık gebelikte zirve yapar. Bu süreç çoğu kadında bulantı ve kusmanın en şiddetli olduğu zamandır.
• Hamilelik sırasında artan koku hassasiyeti, mide bulantısının tetikleyicilerindendir.
• Kan basıncı değişiklikleri ve vücudun hamilelik sırasında karbonhidratları metabolize etme şekli bulantılara yol açabilir.

Hamilelikte mide bulantısı ne zaman başlar?

Hamilelikle mide bulantısı; kusma, kuru öğürme, yiyecek kokusu hassasiyetini de beraberinde getirebilir. Bütün kadınlar bulantı şikayetini aynı şekilde ve şiddette yaşamamaktadır. Bazı kadınlar sadece aralıklı olarak rahatsız edici anlara sahipken, diğerleri neredeyse sürekli mide bulantısı ile beraberdir. Bulantıların kusmayı da tetiklediği durumlar mevcutken, kusma problemini hiç yaşamayan gebeler de bulunmaktadır.

Bir sonraki adım için: Doğum Sancısı Nasıl Anlaşılır, İlk Nasıl Başlar?

Hamilelikte mide bulantıları genellikle 5. veya 6. hafta itibariyle görülür.  Semptomlar 9. haftada şiddetlenirken, 16-18. Hafta aralığında düzelme eğilimi başlayacaktır. Hamile kadınların yaklaşık %20’sinde bu rahatsızlık ilk üç aylık dönemin sonuna kadar görülürken, %5’inde ise doğuma kadar devam etmektedir.

Hamilelikte mide bulantısı riskli midir?

Hamilelikte mide bulantısının yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Çalışma hayatını, sosyalleşmeyi ve günlük yasamı sekteye uğratabilir. Bulantılara maruz kalan hamile kadınlarda kaygı ve depresyon dahil olmak üzere daha yüksek seviyelerde psikolojik stres oluşabilir. Ancak; hamilelikte mide bulantılarının anne adayı ve bebek üzerinde hiçbir olumsuz etkisi görülmemektedir. Yalnızca bulantıların tetiklemiş olduğu kusma probleminin şiddetli hale gelmesi, kadının hiçbir şekilde beslenememesi, sıvı alamamasıyla ilişkili olan hiperemezis gravidarum rahatsızlığı riskli olabilmektedir. Tüm gebeliklerin yaklaşık %2’sinde gelişen bu durumun belirtileri şöyledir:

• İdrar renginin çok koyu olması,
• 24 saat boyunca hiçbir yiyecek veya sıvının alınamaması,
• Kilo kaybı,
• Ciddi derecede baş dönmesi veya bayılma,
• Karın ağrısı,
• Vücut ısısının 38 dereceden yüksek olması,
• Kusmanın içeriğinde kan bulunması.

Hiperemezis gravidarum varsa gebeye tıbbi müdahale yapılmalı, bulantı ve kusmayı hafifletmek için ilaçlar verilmelidir. Kilo verilmeye devam edilirse, yeterli besinin sağlanması için besleme tüpü gerekebilir.

Hamilelikte mide bulantısı önlenebilir mi?

Yapılan birtakım araştırmalar, hamile kalmadan önce kullanılan doğum öncesi vitamin takviyelerinin mide bulantısı semptomunu azalttığını belirtmektedir.  Hamilelik sırasında da reçete edilen vitaminlerin kullanılması ve özellikle B6 vitaminin alımı mide bulantısını önleyebilmektedir.

Her hamile kadında görülebilen mide bulantısı semptomunun meydana gelme olasılığını yükselten durumlar şöyledir:

• İlk hamilelik,
• Çoğul gebelikler,
• Önceki hamileliklerde şiddetli bulantı ve kusma şikayetleri,
• Hamilelikten önce seyahat veya hareket esnasında bulantıların oluşması,
• Kadının fazla kilolu olması.

Hamilelikte mide bulantısı olmaması normal mi?

Hamile kadınların yaklaşık %30’unda mide bulantısı şikayeti görülmemektedir. Mide bulantısı olmayan gebeler de sağlıklı bir hamilelik ve doğum süreci geçirmektedir. Bu semptom, hamileliğin normal bir şekilde ilerlediğini veya ilerlemediğini gösteren bir işaret değildir.

Hamilelikte mide bulantısı ne iyi gelir?

Hamilelikte mide bulantılarının açlık, sağlıksız beslenme, stres ve güçlü kokular tarafından tetiklendiği bilinmektedir. Bulantı şikayetini en aza indirgeyecek bazı yöntemler şöyledir.

• Beslenme düzeni: Sık sık fakat küçük porsiyonlarda yemek yemek, midenin aşırı dolmasına engel olarak bulantıları engelleyebilir. Protein açısından zengin bir diyet listesi oluşturmak, sabahları yataktan kalkmadan önce kraker benzeri yiyecekler atıştırmak, uyumadan hemen meyve gibi hafif gıdalar tüketmek faydalı olacaktır. Tetikleyici bir etken olmaması için yağlı ve kötü kokan tüm besinlerden kaçınılmalıdır.
• Sıvı alımı: Gün içerisinde tüm insanlar yeteri miktarda su içmelidir. Özellikle hamilelikte sıvı kaybı riskli durumlara neden olabilmektedir. Su içmekte zorlanan hamilelerin soğuk içecekleri daha rahat tükettikleri; kolay içim sağlamak adına suya limon ya da nane gibi aromalar ekleyerek zenginleştirdikleri bilinir.
• Zencefil: Mide bulantısının önlenmesi ve azaltılması için önemli bir besin maddesidir. Zencefil çayı ve zencefil içeren yiyeceklerin bulantıların giderilmesinde etkili olduğu kanıtlanmıştır.
• B6 vitamini: Muz, patates, karpuz ve nohut B6 açısından zengindir.
• Egzersiz ve temiz hava: Temiz hava almak kişinin kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir. Açık havada kısa yürüyüşler yapmak, bulunan ortamı sık sık havalandırmak yoğun kokuların hissedilmesini engelleyecektir. Gün içerisinde aktif bir yaşam süren ve hafif dereceli egzersizler yapan gebelerin bulantı şikayetinin daha az olduğu gözlemlenmiştir.
• Dinlenme: Yeterince uyumak, gün içerisinde sık sık dinlenmek, stresten uzak durmak mide bulantısını azaltacaktır. Hamilelikten önce uygulanan aktivite seviyesini devam ettirmekten ve fazla yorulmaktan kaçınılmalıdır.
• Giyim: Dar kıyafetler ve sıkı kemerler yerine, özellikle mide kısmında baskı oluşturmayan rahat giysiler tercih edilmelidir.
• Diş fırçalamak: Ağızda oluşan yiyecek tatlarından arınmak için yemekten yaklaşık yarım saat sonra dişlerin fırçalanması faydalıdır. Sabah saatlerinde bulantıları yoğun olan hamileler, bu zaman diliminde diş fırçalama eylemini ertelemedir.

31 Ocak 1966 tarihinde, İstanbul Süleymaniye’de dünyaya geldi. 1984 yılında 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitimine başlayan Duman, eğitiminin 2. yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ne nakil yaptırdı ve 1990 yılında aynı okuldan mezun oldu.