 Show
Kan uyuşmazlığı gebeliklerin yaklaşık %10-15’inde görülür. Genellikle ilk gebelikte kan uyuşmazlığı sorun yaratmaz. Ancak kan uyuşmazlığı için önlem alınmazsa ve tedavi edilmezse sonraki gebeliklerde bebekte bazı problemlere neden olabilir.
Rh Kan Grubu Nedir?Kandaki eritrositlerin etrafında D antijeninin bulunup bulunmamasına göre kan grubu değişir. Eğer eritrositlerin etrafında D antijeni varsa Rh pozitif, D antijeni yoksa Rh negatif olarak adlandırılır. Yani kan grubu Rh pozitif olan insanların eritrositlerinde D antijeni vardır. Rh negatif olanlara Rh pozitif kan verilirse vücut bunu yabancı madde olarak algılar ve bu maddeyi yok etmek için antikor (immünglobulin G) üretir. Üretilen bu Ig G dışardan vücuda giren eritrositleri yıkar ve hemoliz meydana gelir. Hamilelikte Kan Uyuşmazlığı Nedir?Hamilelikte kan uyuşmazlığı, latince adıyla Rh alloimmünizasyon (izoimmünizasyon) Rh negatif bir anne ile Rh pozitif bebek arasındaki reaksiyona verilen tıbbi addır. Kan uyuşmazlığının olması için kadının Rh negatif, erkeğin Rh pozitif olması gerekir. Bu durumda bebeğin kan grubu babadan dolayı eğer Rh pozitif ise anne ile bebek arasında kan uyuşmazlığı (Rh-Rh uygunsuzluğu) oluşur. Kan Uyuşmazlığı Nasıl Olur?Bebeğin kan grubu Rh (+) ise yani kırmızı kan hücrelerinde D antijeni varsa ve bu antijen anne dolaşımına geçerse kan uyuşmazlığı oluşur. Çünkü Rh negatif olan kadının eritrositlerinde D antijeni yoktur. Bebekten geçen bu D antijenlerini kadının vücudu yabancı madde olarak algılar ve bu maddeyi yok etmek için antikor üretir. Anne adayının ürettiği bu antikorlar bebeğe geçerse bebeğin kırmızı kan hücreleri yıkılmaya başlar. Buna latince hemoliz adı verilir. Hemolize bağlı olarak da bebekte anemi, sarılık ve hidrops fetalis gibi zararlı etkiler oluşabilir. Kan uyuşmazlığı bebeğin hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Hangi Kan Grupları Arasında Kan Uyuşmazlığı Olur?Gebelikte anne ve bebeğin kan dolaşımı farklı olsa da bazı durumlarda anne bebek arasında kan geçişi olabilir. Rh(+) bebeğin kanı, Rh(-) anneye geçtiğinde anne daha önce hiç karşılaşmadığı ve babadan bebeğe geçmiş olan D antijenine karşı gebe kadın antikor üretmeye başlar. Üretilen antikor ne kadar fazlaysa bebeğin etkilenme riski o kadar artar. Üretilen antikor miktarı anne bebek arasındaki kan geçiş miktarına, annenin immün yanıtına göre değişir. Yapılan çalışmalarda 0.1 ml kadar az kanamanın bile antikor üretmeye yeterli olduğu gösterilmiştir. Aşağıdaki durumlarda kan uyuşmazlığı riski artar.
Gebelikte Kan Uyuşmazlığı Nelere Sebep Olur?Kan uyuşmazlığının en önemli belirtisi bebeğin kırmızı kan hücrelerinde hızlı yıkım olmasıdır. Kırmızı kan hücresi yapımı yıkım hızına yetişemeyeceği için bebekte kansızlık olur. Kansızlığa bağlı olarak bebeğe yeteri kadar oksijen gidemez. Ayrıca kan hücrelerinin hızlı yıkımı sonucu vücutta billirubin artar (sarılık) ve artmış olan billirubin bebeğin beyninde birikip beyin hasarı olabilir. Kansızlık derinleştikçe eksik olan oksijeni karşılayabilmek için bebeğin kalbi daha çok çalışır ve bir süre sonra bebekte kalp yetmezliği başlar. Kalp yetmezliğine bağlı olarak bebekte hidrops fetalis belirtileri görülmeye başlar. Hidrops belirtileri arasında kalp yetmezliği ve tüm vücutta şişlik, ödem vardır. Vücuttaki ödem ultrasonla kolayca tespit edilebilir. Ultrasonda fetusun karnında, akciğerlerinde sıvı toplanması, asit olduğu görülür. Kan uyuşmazlığı bebeği etkilerse ve kan tedavi edilmezse anne karnında bebek kaybedilebilir. Kan Uyuşmazlığı Teşhisi Nasıl Yapılır?Kan uyuşmazlığı teşhisi kadın ve erkeğin kan gruplarına bakılarak yapılır. Öncelikle kadının kan grubunun Rh negatif, babanın kan grubunun ise Rh pozitif olması gerekir. Kan grubunun A,B, 0 veya AB olması RH uygunsuzluğunda önemli değildir. Önemli olan Rh negatif veya Rh pozitif olmasıdır. Kan uyuşmazlığı testine indirek coombs testi de denir. Gebelikte, anne ile bebek arasında Rh alloimmunizasyon olup olmadığını anlamak için kanda indirek coombs testinin yapılması gerekir. İndirek Coombs testi negatif ise bebek etkilenmemiş demektir. Ancak indirek coombs testi pozitif ise titre çalışması yapılır. Eğer risk seviyesi yüksek saptanırsa ileri tetkik ve tedavi gerekir. Kan uyuşmazlığı olan bir çiftte, gebeliğin başında kan uyuşmazlığı testi yapılır. Eğer test negatifse, gebeliğin 28. haftasında kan uyuşmazlığı testi tekrarlanır. Eğer test negatifse kan uyuşmazlığı iğnesi anne adayına yapılır. Doğumdan sonra bebeğin kan grubuna bakılır. Eğer bebeğin kan grubu pozitifse anneye tekrar kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. Bebeğin kan grubu negatifse kan uyuşmazlığı iğnesi yapmaya gerek yoktur. İlginizi Çekebilir: Gebelik takibi Kan Uyuşmazlığı İğnesi Ne Zaman Yapılır?Kan uyuşmazlığı iğnesi diğer adıyla Anti-D Immunglobulin (Rh ımmunglobulin) anne ile bebek arasında kan alışverişine neden olabilecek tüm durumlarda 72 saat içinde yapılmalıdır.
Kan uyuşmazlığı iğnesinin yapılma zamanı çok önemlidir. Yukarıda saydığım durumlar olduğunda iğnenin (Rhog..) 72 saat içinde yapılması gerekir. 72 saatlik süre geçirilirse iğnenin faydası olmaz. Gebeliğin 28 haftasında indirek coombs testi yapılmış ve test sonucu negatif çıkmış hastalara Rh immunglobulin yapılması gerekir. Böylece bir sonraki gebelikte bebekte kan uyuşmazlığına bağlı sakatlık olması ihtimali azalır. Doğumdan sonra ise bebeğin kan grubuna bakılmalı ve bebeğin kan grubu pozitif ise kan uyuşmazlığı iğnesinin 72 saat içinde tekrar yapılması gerekir. Eğer bebeğin kan grubu negatif ise kan uyuşmazlığı iğnesinin yapılmasına gerek yoktur. Kan Uyuşmazlığı İğnesi Ne İşe Yarar?Kan uyuşmazlığı iğnesinin içinde Rh Immunglobulin vardır. Bu antikorlar bebekten anneye geçen D antijenlerinin üzerini kapatır ve annenin bağışıklık sistemi bu antijenleri yabancı cisim gibi algılayamaz. Bu şekilde annenin vücudu bebekten gelen D antijenlerine karşı antikor oluşturamaz. Kan Uyuşmazlığı İğnesinin Yan Etkileri Var mı?Hayır, kan uyuşmazlığı iğnesinin zararı veya her hangi bir yan etkisi yoktur. Çiftte kan uyuşmazlığı yoksa ve yanlışlıkla iğne yapılırsa ne bebeğe ne de anneye zararı olmaz. Kan Uyuşmazlığı İğnesi Nasıl Yapılır?Kan uyuşmazlığı iğnesinin yapılabilmesi için hastaya mor reçete yazılması gerekir. Mor reçete olmadan hasta ücretini ödese bile kan uyuşmazlığı iğnesini eczaneden alamaz. Anti D immunglobulin (kan uyuşmazlığı aşısı) kalçadan veya koldan kas içine (intramuskuler) yapılır. Kan Uyuşmazlığı İğnesi Her Hamilelikte Yapılır mı?Evet, kan uyuşmazlığı iğnesi her hamilelikte yapılır. Yapılan bu iğne bir sonraki gebelikte bebeğin etkilenmesini önlemek içindir. Eğer kadın tekrar kesinlikle çocuk doğurmayı düşünmüyorsa, o zaman kan uyuşmazlığı iğnesinin yapılmasına gerek yoktur. Kan Uyuşmazlığı İğnesi Nerede Yapılır? Fiyatı Ne Kadar?Kan uyuşmazlığı iğnesi reçetesiz eczaneden alınamaz. Kan uyuşmazlığı iğnesinin reçetesini sadece kadın doğum uzmanı yazabilir. Bu nedenle kan uyuşmazlığı iğnesi sadece kadın doğum uzmanının bulunduğu yerlerde yaptırılabilir. Sağlık ocaklarından bu iğne temin edilemez. Eğer devlet hastanesinde iğne yazılırsa hastanın bunun için ücret ödemesine gerek yoktur. Ancak özel hastanelerde veya muayenehanelerde yazılan kan uyuşmazlığı iğnesi için hastanın ücret ödemesi gerekmektedir. Kan uyuşmazlığı iğne fiyatları ortalama 750-1000 TL arasında değişmektedir. Kan Uyuşmazlığının Bebeğe ZararlarıKan uyuşmazlığının derecesine bağlı olarak bebek üzerinde aşağıdaki olumsuz etkiler görülebilir.
Kan Uyuşmazlığının Anneye ZararlarıKan uyuşmazlığının anneye zararı yoktur. Kan uyuşmazlığı ile ilgili alınan tüm önlemler bebeğin olumsuz etkilenmesini önlemeye yöneliktir. Kan Uyuşmazlığı TedavisiKan uyuşmazlığı tedavisi için yapılması gereken en önemli şey önlem almaktır. Alınan önlemlere rağmen kan uyuşmazlığı fetusu etkilediyse, kan uyuşmazlığı tedavisi bebeğin etkilenme derecesine göre değişir. Eğer bebeğin hayatını riske atan ciddi anemi tablosu varsa acil doğum bile gerekebilir. Orta-ciddi vakalarda eğer yeterli ekipman ve tecrübe varsa anne karnında fetusa kan transfüzyonu da kan uyuşmazlığı tedavi yöntemlerinden biridir. Hafif vakaların tedavisinde yakın takip ve doğumun doğru zamanlaması yeterli olacaktır. Bebeğin kan uyuşmazlığında etkilenme derecesi aşağıdaki yöntemlerle teşhis edilebilir.
Kan Uyuşmazlığı Evliliğe Engel mi?Hayır, kan uyuşmazlığı evliliğe engel değildir. Sadece hamile kalındığında gerekli testlerin ve kan uyuşmazlığı iğnesinin gerekli durumlarda yapılması gerekir. Kan Uyuşmazlığında Yapılması Gerekenler Nedir?Kan uyuşmazlığında yapılması gerekenler şu şekilde özetlenebilir.
Unutmayın ki Rh uygunsuzluğu ilk gebelikte bebeği etkilemez. Kan uyuşmazlığında alınan tüm önlemler bir sonraki gebelikteki bebeği korumaya yönelik önlemlerdir. Sağlıkla ve sevgiyle kalın… Kaynakça: 1- Urbaniak SJ, Greiss MA. RhD haemolytic disease of the fetus and the newborn. Blood Rev. 2000 Mar;14(1):44-61. 2- Committee on Practice Bulletins-Obstetrics. Practice Bulletin No. 181: Prevention of Rh D Alloimmunization. Obstet Gynecol. 2017 Aug;130(2):e57-e70. [PubMed] 3-American College of Obstetricians and Gynecologists. ACOG Practice Bulletin No. 75: Management of alloimmunization during pregnancy. Obstet Gynecol. 2006 Aug;108(2):457-64. [PubMed] Gebelikte kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmazsa ne olur?Gebelikte kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmaması durumunda, bebek doğduğu anda sarılığın iyileştirilmesi için fototerapi ve kanın değiştirilmesi için transfüzyon yapılması gerekebilir. Kan uyuşmazlığı iğnesinin uygulanmaması, bir sonraki ve ilerleyen dönemdeki diğer gebeliklerde sorun çıkmasına neden olabilir.
Kan uyuşmazlığı iğnesi gebeliğin kaçıncı haftasında yapılır?Kan uyuşmazlığına tıbbi müdahale
Eğer gebeliğin 28. haftasına kadar anne ile bebeğin kanlarında karışma meydana gelmediyse ki bu durum 'indirek coombs' dediğimiz kan testi ile tespit edilerek bu haftada koruyucu iğne yapılır. Doğumdan sonra bebeğin kan grubu RH pozitif anneye ilk 72 saatte RHOGAM iğne yapılır.
Kan uyuşmazlığı iğnesi bebeğe zarar verir mi?Kan Uyuşmazlığı İğnesi
Daha önce de belirttiğimiz gibi ilk çocuk için önemli bir risk yoktur.
Kan uyuşmazlığı iğnesi fiyatı ne kadar?Özel hastanede kan uyuşmazlığı iğnesi fiyatı ortalama olarak 500 ila 800 TL arasında değişiklik gösteriyor. Kan uyuşmazlığı iğnesini devlet karşılıyor mu, diye merak ediyorsan ücretsiz olarak devlet hastanelerinde de yaptırabileceğini söyleyelim.
|
Kan uyuşmazlığı iğnesi hamileliğin kaçıncı ayında yapılır
İlgili Mesajlar
Telif hakkı © 2024 menakung Inc.
