Tansiyon sağ koldan mı sol koldan mı ölçülür

SIK SORULAN SORULAR

Tansiyon nasıl ölçülür?

Tansiyon Aleti Tipleri

Tansiyon ölçümü için tansiyon cihazları kullanılır, günümüzde havalı, cıvalı ve elektronik cihazlar bulunmaktadır. Cıvalı olanlar daha çok, hasta yoğunluğunun fazla olduğu klinik, hastane vb. ortamlar için daha uygundur.

Ev kullanımları için elektronik olanlar tercih edilir.

Tansiyon ölçümü için genel kurallar

• Tansiyon, ideal olarak sakin ve sessiz bir ortamda, dinlenmiş ve sakin iken ölçülmelidir. Son 15 dakika içinde sigara, çay gibi kan basıncını etkileyebilecek şeyler almamanızda yarar vardır,
• Kan basıncı ölçülecek kolunuz çıplak olmalı, kolunuzu sıkan giysiler giymemelisiniz,
• Manşon kalp hizasında olmalı, gerekirse kol alttan yastık gibi bir cisimle desteklenmelidir,

Elektronik (dijital) tansiyon aletleri

Çeşitli marka ve modeller bulunmaktadır. Bu cihazlar otomatik olarak ölçüm yaparlar. Çoğunlukla steteskop (dinleme aleti) ihtiyacı olmaz. Üst koldan ölçüm yapanlar olduğu gibi bilekten de ölçüm yapanlar vardır.

Bilekten ölçüm yapan dijital bir tansiyon aleti.

Genelde elektronik tansiyon cihazlarına karşı güven ile ilgili olumsuz bir ön yargı bulunmakla birlikte, bilinen markaların cihazları rahatlıkla kullanılabilir ve doğru sonuç verirler.
Yaygın inanışın aksine kolayca bozulmazlar. Ev kullanımı için pratik kolaydır. Herkes kolayca kendi tansiyonunu ölçebilir.

Üst koldan ölçüm yapan dijital bir tansiyon aleti.

Genelde her cihazın kullanım şekli cihazla birlikte yazılı olarak gelmektedir. Ortak olarak hemen hepsinde bir açma kapama düğmesi ve hafızadaki ölçümleri gösteren bir düğme bulunur. İster koldan, ister bilekten ölçüm yapılsın, prensip olarak cihaz veya manşon kalp hizasında tutulmalı, ölçüm yapılırken konuşulmamalı, hareket edilmemelidir. Cihaz otomatik olarak manşonu şişirip yine kendisi indirip sonucu ekranında gösterir. Aynı zamanda hemen hepsinde nabız hızı da ayrıca gösterilir.

Elle ölçülen cıvalı veya havalı tansiyon aletleri

Bu cihazlarda içine havanın doldurulduğu manşon, basıncın gösterildiği manometre ve bu ikisinin bağlantısını sağlayan lastik borular bulunur. Ayrıca sesleri dinlemek için steteskop da gereklidir.

Dijital tansiyon aletlerindeki teknolojik gelişmelere bağlı olarak ev kullanımı için fazla tercih edilmez olmuştur.

Elle ölçülen cıvalı veya havalı tansiyon aletleri ile ölçüm tekniği:

• Tansiyon aletindeki manşonun (havanın doldurulduğu lastik kısım) havasını boşaltınız, Kol arterini (kol atardamarı) elinizle hissediniz (bu atardamar, dirsek kıvrımının iç tarafında baş parmağınız veya işaret ve orta parmağınızın uç kısımları ile rahatça hissedilir),
• Manşonu, dirsek kıvrımının 3-4 cm üst kısmına, içindeki hava torbası kol arterini ortalayacak şekilde ve, kola tam oturacak şekilde, yeterli sıkılıkta (ne sıkı, nede gevşek) kola sarınız
• Steteskop kulaklığını dış kulak yolunu kapatacak şekilde takınız (kulaklığın uçları öne bakacak biçimde).
• Steteskopun tambur kısmını (diyafram olan kısım), manşonun altına girmeyecek şekilde, kol arteri üzerine fazla bastırmadan koyunuz,
• Puar musluğunu kapatarak manşon basıncını, ölçüm yapılan kişide beklenen sistolik arter basıncının (büyük tansiyon) 15-20 mm Hg daha yüksek olacak şekilde arttırınız, ya da manşon basıncını artırırken steteskoptan sesleri (Korotkoff sesleri) dinleyiniz ve manşon basıncını, seslerin kesildiği basınçtan 15-20 mm Hg daha yüksek olacak şekilde arttırınız,
• Puar musluğunu yavaşça açarak manşon basıncını saniyede 1-2 mm Hg hızla düşürürken sesleri takip ediniz,
• Seslerin ilk duyulduğu anda manometreden (basınç ölçer) okunan basınç, sistolik basınçtır (büyük tansiyon) (örnek olarak 130 mmHg),
• Manşon basıncı sürekli düşürülürken ses duyulmaya devam eder, daha sonra şiddeti azalır ve bir noktada sesler kaybolur. Seslerin kaybolduğu anda okunan basınç ise diyastolik basınçtır (küçük tansiyon) (örnek olarak 85 mmHg)
• Steteskopunuzu kulağınızdan çıkarınız.
• Tamamen havası boşaltılan manşonu koldan çıkartınız.

Her iki kolunuz arasında farklı ölçümler varsa öncelikle birkaç ihtimale dikkat edin. Yaşınız 45 üzerindeyse, sigara içiyorsanız, şeker hastalığı veya yüksek tansiyon varsa iki kol arasında tansiyon farkı olması daha da önemli

Geçen sabah çay içerken, 20 yıldır yan yana odaları paylaştığımız mesai arkadaşım kardiyolog Dr. Murat Kınıkoğlu’yla tansiyon ölçümünün önemi hakkında konuşuyorduk. “Çoğu hastalarım tansiyonlarını hangi koldan ölçecekleri konusunda tereddüt yaşıyor” dedi. Ben de kendisinden rica ettim, bu konuyu sizler için yazmasını. Dr. Kınıkoğlu’nun bu konu hakkında yazdıklarını aynen aktarıyorum:
“Tansiyon yüksekliği gelecekte kalp damar hastası olup olmayacağımızı, kalp krizi veya felç geçirip geçirmeyeceğimizi belirleyen en önemli risk faktörü. Hastalarımın tansiyonunun mümkün olduğu kadar düşük olmasını isterim. Bu arada tekrar etmekte yarar var, marifet tansiyonu ilaçla değil diyet ve yaşam tarzı değişiklikleriyle düşürmek.
Ev ortamında, hastanın kendisi tarafından yapılan tansiyon takiplerine çok önem veriyorum. 40 yaşın üzerindeyseniz tansiyon hastası olmasanız bile ara sıra (örneğin 3-4 ayda bir) tansiyonunuzu ölçün. Tansiyon hastasıysanız tansiyonunuzun seyrine göre bu ölçümleri daha sık aralıklarla yapın ve değerlerin normal sınırlar içinde olduğundan emin olun.
Hastalarımdan ‘Tansiyonumu hangi koldan ölçeyim?’ sorusunu çok sık duyarım. Ben normalde tansiyonun sağ koldan ölçülmesini isterim. Eğer daha önce hiç yapmadıysanız bir kereliğine tansiyonunuz her iki koldan da ölçün. Arada fark görmezseniz sonraki ölçümleri hep sağ koldan yapabilirsiniz. Elektronik tansiyon aletinizin üzerinde özellikle ‘sol kol’ ibaresi varsa o zaman ölçümü sol koldan yapın. Geçtiğimiz ay ‘Lancet’ dergisinde iki kol arasındaki tansiyon farkının önemini gösteren bir çalışma yayımlandı. Bu vesileyle bu konuda bir hatırlatma yapmak istedim.

Amaç kalbimizdeki basıncı ölçmek
Tansiyon ölçerken esas amacımız, kalbimizdeki basıncı ölçmek. Kalbimizden çıkan aort dediğimiz ana damar önce sağ kola sonra sol kola dal verir. Sağ kola giden kan, aort dediğimiz ana damar içindeki basıncın düşmesine neden olduğundan sol koldaki kan basıncı çok az yani milimetrik seviyede düşük bulunabilir. Normal bir insanda iki kol arasındaki tansiyon farkının (büyük veya küçük tansiyonda) 10 mmHg.’yi (en fazla 15 mmHg.’yi) geçmemesi gerekir.
Her iki kolunuz arasında farklı ölçümler varsa öncelikle birkaç ihtimale dikkat edin: Ölçümler arasında hareket edip etmediğinizi, farklı yerlerden ölçüm yapmamış olduğunuzu, sesleri eşit duymuş olduğunuzu gözden geçirin. Bilekten ölçüm yapan aletlerin her iki kolda farklı sonuç verebileceğini unutmayın.
Diyelim yukarıdaki faktörlere dikkat ettiniz ve çok dikkatli bir ölçüm yaptınız, her iki kolunuz arasında 10-15 mmHg. üzerinde fark var. (örneğin bir kol 140 mmHgi, diğeri 120 mmHg.) O zaman damarlarınızda bir rahatsızlık (damar sertliğine bağlı darlık, herhangi bir sebeple damar tıkanıklığı gibi) olabilir, bu nedenle bu durumu doktorunuzla paylaşmak gerekir. Yaşınız 45’in üzerindeyse, sigara içiyorsanız, şeker hastalığı veya yüksek tansiyon varsa iki kol arasında tansiyon farkı olması daha da önemli.
Peninsula Tıp Fakültesi’nin (İngiltere) yaptığı çalışmada, kollar arasında 15 mmHg. üzerinde kan basıncı farkı olan kişilerde, kalp-damar hastalığından ölüm oranı yüzde 70 fazla bulundu.”

NE YAPALIM?

İki kolunuz arasındaki kan basıncı değerleri 10 mmHg. üzerindeyse:
1-Paniğe gerek yok, doktorunuza tansiyon değerlerinizden bahsedin, fikrini alın.
2-Sigara içiyorsanız hemen bırakın.
3-Tansiyonunuz yüksekse düşürmek için önlem alın.
4-Kolesterol ve şeker yüksekliği konusunda daha dikkatli olun.
5-İdeal kilonuza inin.
6-Az tuzlu, bitkisel besinlerin ağırlıklı olduğu bir beslenme rejimine geçin.

En doğru tansiyon hangi koldan ölçülür?

Sağ kol ve sol kol tansiyon farkı neden olur?

En iyi tansiyon nereden ölçülür?

Tansiyon Neden sağ koldan ölçülür?