Asgari ücrette bireysel emeklilik kesintisi ne kadar

Sistem başladığından beri de sürekli olarak çalışanlardan, ‘birikimim ne olur, sistemden çıkmalı mıyım, kalmalı mıyım?’ gibi sorular aldım, halen de almaya devam ediyorum. Tabi, birikimim ne olur sorusunun cevabı, çalışanların sisteme aylık ödedikleri katkı payları ya da işverenlerin çalışanların maaşlarından yaptıkları kesintiler ile doğrudan ilgili. İşverenler, çalışanların brüt maaşlarından her ay yüzde 3’ü otomatik kesip, BES’e aktarıyor ama bazı çalışanlar bu oranın da üzerinde sisteme katkı ödüyor.

MAAŞTAN 100 LİRA KESİLDİ

Otomatik BES’te olan çalışanların sadece bu yıl içinde birikimlerinin ne olduğuna baktım ve bir hesap yaptım. Bu hesabı da asgari ücretli çalışanlar üzerinden yaptım ki, sistemde tasarruf edenlerin yüzde 24’e yakını asgari ücretliler. Normal şartlarda bu yıl asgari ücretli çalışanın her ay brüt maaşından (2.943 lira), 88.3 lira BES için kesinti yapıldı ancak sisteme baktım genelde çalışanların maaşlarından 100 lira ila 110 lira arasında kesinti yapılıp, otomatik BES’e aktarılmış.

Ben 100 lira üzerinden ilerleyeceğim. Bu yıl her ay maaşından 100 lira kesilen asgari ücretli bir çalışanın sene sonunda toplam BES’teki birikimi 1.200 lira oldu. Malum, her ay maaştan yapılan kesintinin yüzde 25’i kadarı da devlet katkı yapıyor. Asgari ücretli aylık 100 lira yatırdı, 25 lira da devlet ekledi ve 12 aylık devlet katkısı tutarı 300 lira oldu. Yılsonunda çalışanın kendi yatırdıkları ve devlet katkısı ile birlikte toplam birikimi, 1.500 lira oldu. 

Tabi, işin bir de birikimlerin faizli ve faizsiz yatırım araçlarında değerlendirilerek, getiri tarafı var. Faizli, faizsiz fon ayrımı yapmayacağım, ortalama getiriler üzerinden hesap yapacağım. 

BİRİKİM YÜZDE 44 ARTTI

Bu yıl otomatik BES’te ortalama getirisi yüzde 15’ler; aynı şekilde yüzde 25’lik devlet katkısının değerlendirildiği fonların da ortalama getirisi yüzde 15’ler civarında. Buna göre asgari ücretli bir çalışanın sadece bu yılın sonunda BES’teki toplam birikimi, 1.725 lirayı buldu. Demek ki, çalışanın bu yıl maaşından 1.200 lira kesilmiş, karşılığında devlet katkısı ve fonların getirisi ile birlikte yılsonunda birikimi 525 lira artarak, 1.725 lira olmuş. Daha açık bir anlatımla maaşından kesilen tutarın üzerine yüzde 44 eklenmiş. Geçen yıla baktım; benzer bir durum 2019’da olmuş. Hatta geçen sene birikimler daha da artmış, çünkü yüzde 25’lerin üzerinde getiriler olmuş.

Bu sene asgari ücretli çalışanın eline geçen net maaş, 2.324 lira. Buradan yola çıkarsak otomatik BES’te kalıp tasarruf eden asgari ücretli bir çalışanın birikimi, sene sonunda bir maaşa yakın olmuş. Eminim şimdi birileri diyecek ki, ‘aylık 100 lira ile altın alınsaydı ya da faize yatırsaydı ne olurdu?’. Hiçbir şey olmazdı. Aylık 100 liralar ile ne altın alınır ne de bankaya gidilip, faize yatırılır. Kaldı ki, zaten BES fonlarının içinde altın da var, faiz de var, kar payı da var, döviz de var.

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde asgari ücrete gelen artışla birlikte yeni oranlar ortaya çıktı. Asgari ücretin brüt 5004 liraya ulaşmasından dolayı devlet katkısı tavanı 60 bin 48 liraya ulaştı. Hem Otomatik BES hem de Gönüllü BES yaptıranlar devletten her ay yatırdıkları paranın yüzde 25'ini devlet katkısı olarak aldığından yılda toplamda 120 bin lira BES'e yatırdığında 30 bin lira almış olacak.

BES'E VERİLEN TEŞVİK ORANI DA ARTTI

Asgari ücrete gelen zamla birlikte Bireysel Emeklilik Sistemi'nde de değişiklikler yaşandı. Asgari ücretin yüzde 50.54 oranında zamlanıp 4253 liraya çıkmasıyla birlikte brüt Asgari Ücret de artmış oldu. Brüt asgari ücret 5004 liraya ulaşınca BES'e verilen teşvik tavanı da arttı.

2021 yılında brüt asgari ücretin 3577 lira olmasından dolayı BES'e verilen Devlet Katkısı 42 bin 924 lira ile sınırlı kalıyordu. Bir başka deyişle BES'e 1 yıl içinde 42 bin 924 lira yatırıldığında devlet Katkı olarak 10 bin 728 lirayı tasarruf sahibinin hesabına yatırıyordu. Bunu hesaplarken de 1 yıllık brüt asgari ücretin toplamının yüzde 25'ini tasarruf sahibine veriyordu.

BES'DE 2022 YILI İÇİN HESAPLAR DEĞİŞTİ

2022 yılı için ise hesaplar değişmiş oldu. BES'deki devlet katkısı, brüt asgari ücret oranında arttı. 2022 yılında brüt asgari ücret 5004 lira oldu. Böylece bir yıllık brüt asgari ücret maaşı hesaplandığında 60 bin 48 lira ortaya çıkıyor. 2022 yılında 1 yıl boyunca BES'e 60 bin 48 lira yatıran kişi 15 bin 12 lira devlet katkısını da almış olacak. 15 bin lirayı almak için ise her ay BES'e 5 bin lira para yatırılması gerekiyor.

GÖNÜLLÜ VE OTOMATİK BES'E İKİ KAT VERİLİYOR

BES sistemine 2017 yılında dahil edilen Gönüllü BES'e de ekstradan para yatıran kişiler iki katı tutarında devlet desteği alıyor. Hem otomatik BES hem de Gönüllü BES baz alındığında devlet katısı 30 bin lira olmuş oluyor. Örnek vermek gerekirse, her iki BES sistemine 100 lira yatırıldığında toplamda 200 lira yatmış oluyor. 100 lira Otomatik BES'e 100 lira da Gönüllü BES'e yattığı için 200 liraya yüzde 25 devlet katkısı ile 50 lira alınmış oluyor. Tavandan ödendiği takdirde bu tutar 30 bin liraya çıkıyor.

KATKILAR HEMEN ÇEKİLEMİYOR

Devlet katkısını hak etmek için sistemde 10 yıl ve 56 yaşına kadar kalmak gerekiyor. Bu şartları karşılayanlar paranın tümünü sistemden çekebiliyor. Aksi halde ara dönemde çekilmesi halinde kesintiler oluşuyor. İlk 3 yılın sonunda BES'ten çıkanlar devlet katkısının yüzde 15'ini, 6 yılını doldurup çıkan yüzde 35'ini, 10 yılını doldurup 56 yaşını doldurmayanlar yüzde 60'ını, 10 yıl ve 56 yaş şartını karşılayanlar ise devlet katkısının tamamına sahip oluyor.

Bireysel emeklilik ne kadar kesinti yapar?

Bireysel emeklilik en az kaç TL?

Asgari ücretin besi ne kadar?

Bireysel emeklilik ödemesi ne kadar?